Wat gebeurde er allemaal in Werchter?

[vhauwaerts]

Willen jullie even jullie licht laten schijnen over deze sterfaktes in Werchter? Alavast heeeeel erg bedankt voor jullie tijd en moeite!!!

1) Het gaat over de twee laatsten van de foto:

15 july obiit D'Antonius De La Cuier(?), capitaneus Egyptiorum, occisus in cruys
" " " , kapitein van de Egyptenaren, vermoord in Kruis (gehucht)
dum raisto gladio alius persequitur
terwijl een andere hem met een zwaard achtervolgde (?)
En dan dat hij op dezelfde dag in de kerk begraven is nadat hem eerder de sacramenten zijn toegediend?
En wat is het laatste woord (na 'extreme')?

En de volgende, Aegidius de Mattheis, smid, is in dat zelfde gevecht .... tegen de Egyptenaren ? ... onschuldig gestorven? En de dag nadien begraven.... En hij heeft het laatste sacrament niet kunnen inhouden door voortdurend overgeven? Zoiets?
Bon, ik kan het ten eerste niet goed lezen, ten tweede snap ik er geen jota van... Egyptenaren in Werchter???
Iemand een idee?
https://search.arch.be/nl/zoeken-naar-archieven/zoekresultaat/inventaris/rabscan/eadid/BE-A0518_110429_109175_DUT/inventarisnr/I1104291091759914/level/file/scan-index/44

2) De twee Petrus Lauwens op deze pagina komen in aanmerking als voorouder.

Wat is er met die van 22/03? Geveld en bezweken door koorts?
https://search.arch.be/nl/zoeken-naar-archieven/zoekresultaat/inventaris/rabscan/eadid/BE-A0518_110429_109175_DUT/inventarisnr/I1104291091759914/level/file/scan-index/56

3) Maria Van Eycken alias Paeps is ongelukkiglijk verdronken in de Demer. Wat staat er tussen Paeps en infortunato? "Ex parte delirans et apparenter exius"?
"Uit deel van waanzin?" Of lezen jullie hier een gemeentenaam in? "Is blijkbaar uitgegaan?" of zo iets...?

https://search.arch.be/nl/zoeken-naar-archieven/zoekresultaat/inventaris/rabscan/eadid/BE-A0518_110429_109175_DUT/inventarisnr/I1104291091759914/level/file/scan-index/62

[basdenbrok]

Interessante tekstjes allemaal.



16 julii obiit d[ominus] Antonius de la Cuier
capitaneus Egyptiorum occisus in Cruijs
dum stricto gladio alium persequitur
sepultus in ecclesia eodem die munitus
prius sacramento extremae unctione

occisus dum stricto gladio alium persequitur

gedood terwijl hij met geheven zwaard een ander achtervolgt

strictus misschien anders vertalen: streng?

sepultus munitus prius sacramento extremae unctione

Hij is begraven nadat hij van te voren voorzien is van het sacrament der laatste zalving (het laatste oliesel)

unctio, unctionis = zalving, oliesel



Eodem die obiit Aegidius de Mattheis
faber ferrarius innocenter occisus dum
servat excubias contra Egyptios, sepultus
et exequialus 16 eiusdem munitus prius
omnibus sacramentis sed non viatico ab
continuum vomitum

innocenter occisus dum servat excubias

onschuldig gedood terwijl hij de wacht houdt

sed non viatico ab continuum vomitum

maar niet van het viaticum doordat hij voortdurend overgaf
Letterlijk: door voortdurend overgegeef



22 martii obiit Petrus Lauwens absque ullis
Ecclesiae Sacramentis quia subito absque
ulla praevia infirmitate obrutus catharro
expiravit. Sepultus in ecclesia 24 eiusdem.
Exequias habuit 28 aprilis

overleden ... zonder enige
Kerkelijke Sacramenten omdat hij plotseling zonder
enige voorafgaande ziekte volkomen verzwakt door catharrus
is gestorven.

Een acute longontsteking?



ex parte delirans et apparenter exinde
infortunato casu submersa in Demera

niet helemaal goed bij haar verstand en klaarblijkelijk daardoor
ongelukkigerwijze verdronken in de Demer



Groeten, Bas

[vhauwaerts]

Beste Bas

Wat een ontzettend mooie en nauwkeurige vertaling; HARTELIJK DANK!
Dan ben ik echt wel benieuwd wat die Egyptenaren hier in Werchter kwamen doen...
Nog een fijne avond en veel genea-plezier!

Groeten
Veerle

[basdenbrok]

Heb je al in de kerk gekeken? Misschien ligt heer Antonius er nog wel. Er staat dat hij in de kerk begraven is.

[vhauwaerts]

Hé Bas, da’s een leuke tip voor in het postcoronatijdperk! Nog niet aan gedacht. De heemkundige kring van die regio lijkt me een beetje in de mottenballen te liggen en bibliotheken zijn nu even ook geen optie. Leuk vooruitzicht; een fietstochtje naar Werchter!
Groeten!

[greetjepittery]

De benaming Egyptenaren komt regelmatig voor in criminele registers,
zo in de bewerkte criminele registers van het Brugse Vrije (1724-1796), zie :
http://users.skynet.be/g.tavernier/bewerking_criminele_registers_dudzele_1574-1770.pdf
In dit soort registers zie je overigens dat criminaliteit geen grenzen kent... niet allemaal van Brugge en omstreken.
Eén van de vele gevallen anno 1732 :
Baetemans Angela, d.v. Guilliame, 23 jaar, °te Venlo, huisvrouw van Jaeck Scharlo “nu synde op de galleyen tot Marseillie”,
’s winters bedelend en ’s zomers werkend bij de landslieden. Ze trok laatst naar Aardenburg op zoek naar werk, maar er geen werk vindend wou ze naar Zeeland gaan, maar ze werd ziek en een andere vrouw overtuigde haar om mee te gaan naar Duinkerke. Ze geeft toe te behoren tot de bende van de zogenaamde Egyptenaren (zigeuners)! Drie jaar geleden belandde ze met haar man in de gevangenis te Saint Malo in Bretagne en het was van daaruit dat haar man als dwangarbeider naar de galeien te Marseille geleid werd.

Zigeuners zouden afkomstig zijn uit het noordwesten van India. In de 14e eeuw worden er groepen gesignaleerd op Cyprus, Kreta en op de kusten van de Peloponnesos (gekend als Klein-Egypte). Wanneer de zigeuners in West-Europa arriveren, benoemt men hen als Egyptenaren, Gipten of Gypsies. Op 3 januari 1420 komt een eerste zigeunergroep toe in Brussel. In het begin worden ze gastvrij onthaald, maar na een tijdje zijn ze niet meer welkom. In Damme krijgt de graaf van Egypte en zijn gevolg in 1452 acht stuivers opdat ze de stad niet zouden aandoen en er zeker niet zouden logeren. Later zullen ze verbannen of gedeporteerd worden. Op kunstwerken staan zigeuners afgebeeld als donkere figuren met lange zwarte haren, oosterse kleren, grote oorringen en een tulband.
Bron : http://www.vlaamsekunstcollectie.be/nl/exotische_figuren.aspx

Interessant is de herkomst van de Engelse naam gypsy en de Spaanse naam gitano, die elk van "Egyptisch" zijn afgeleid.
Veel Roma verklaarden dat ze uit Egypte kwamen. Dit kan heel goed zijn oorsprong hebben in de verhalen van de Roma die ze elkaar vertelden.
Bron : https://nl.wikipedia.org/wiki/Roma_(volk)

mvg, Greta

[bartjans]

Ah, da's interessant. Nooit bij stilgestaan dat gypsy zijn oorsprong heeft in het woord Egypte. Bedankt, Greta!

[vhauwaerts]

Waauw... Dit is een fantastische nieuwe invalshoek! Ik probeer én iemand die beslagen is in die periode ter plekke (Werchter en omgeving) te pakken te krijgen én eens verder te grasduinen in de overlijdensregisters om te kijken of er nog meer meldingen zijn ivm “”Egyptenaren”. De pastoor van Werchter schrijft wel vaker iets uitgebreidere overlijdensberichten, maar het ligt aan mijn gebrekkige handschriftkennis en mijn bestoft Latijn dat ik niet goed opschiet...
DIKKE MERCIIIIII!!!
Fijn paasweekend

Veerle