Hoe werd men schepen/borghemeester/Heilich Geestmeester?

[dclaessens]

Hallo allemaal,

Ik ben nieuw hier, na 30 jaar inactiviteit ben ik terug beginnen "stambomen"...
Mijn oudste voorvaderen leefden in Ekeren/Hoogboom, in het gehucht Eikelenberg, einde 16e tot midden 17e eeuw.

Van de stamvader Nicolaes/Niclaes/Claes Claessen(s)  vond ik verscheidene akten in de schepenregisters van Ekeren waar hij optreedt als "schepene der vierschare in Hoochboom", "schepene in Hoochboom", en ook als "Heilich Geestmeester alhiere"
Hij was gehuwd met Anna (Tanneken) Joos Martens, plaats & datum onbekend, eerste geboorte in het gezin omstreeks 1607.

Van zijn zoon Adriaen vond ik een vermelding als "borghemeester" ( ~= belastingontvanger, dit is me bekend),

Ik heb 2 konkrete vragen:
1/ Hoe/door wie werd iemand in deze functies aangesteld?  (stemming, verpachting, verkiezing??)
2/ Zijn er archiefbronnen/lijsten op mogelijk hogere echelons dan de gemeente waar deze aanstellingen  formeel terug te vinden zijn?

Alvast bedankt voor tips!

Dirk

[greetjepittery]

Mocht hier geen reactie komen van een streekgenoot, best een archief,
een lokale Heemkundige Kring : http://www.heemkunde-vlaanderen.be/heemkringen/antwerpen/
of een afdeling van Familiekunde Vlaanderen aanspreken : http://familiekunde-vlaanderen.be/afdelingen
met je specifieke vraag over deze welbepaalde plaats & tijd.

Algemeen en naar iedereen toe, het volgende...
Een tekst vanuit Nederlands Limburg, maar waarin ik, vanuit eigen stamboomonderzoek in Oost- en West-Vlaanderen, veel herken :
http://www.rijckheyt.nl/cultureel-erfgoed/bestuur-17e-en-18e-eeuw
Daarvoor maakten dorpen doorgaans deel uit van een heerlijkheid waarbij de lokale kasteelheer zich vaak niet bemoeide
met de dagelijkse gang van zaken en een schout benoemde om in zijn naam te handelen (WP). 

Wat ik dikwijls vaststel vanaf de 17de eeuw is dat de functie van burgemeester en / of schepen
soms generatieslang in een familie werd doorgegeven in de dorpen. 
Op het platteland waren dat voornamelijk de rijke landbouwers met de grootste boerderijen en meest (pacht)grond;
de 'boeren' behoorden toen ook tot de meerderheid.
Enkelen kwamen zelfs vanuit een andere provincie (bvb Kaprijke > Moerkerke, Ekelbeke in Frans Vlaanderen > Hansbeke)
en kregen zomaar de 'postjes' toebedeeld.  Mensen met wat gezag (geletterd, zekere rijkdom incl. onroerend goed);
uitgerekend hier stel ik vast dat 'de kasteelheer' hier de hand in had.

Een wel heel waardevolle informatiebron, maar voor de 18de eeuw is :
"Taryf der goude en zilvere specien met hunne evaluatien volgens de lest placcaeten", 1774
Nu is het zo dat je het eerste deel van dit oude boek online kon vinden (ik vind het niet meer...),
maar dat het nu vooral te koop wordt aangeboden door antiquariaten (edities 1767 t.e.m. 1783).
Ik bewaar het exemplaar van een oudvader (1809-1875), die dit boek gebruikte als herenboer.
Het grootse deel van het boek bestaat echter in een eindeloze opsomming van de toenmalige politieke hiërarchie,
tot en met de burgemeesters & schepenen per stad en gemeente (ook Antwerpen stad, maar niet de provincie Antwerpen in mijn editie)!

Van zodra wat meer tijd geef ik enkele dorpen door met hun burgervaders; kan ook een dorp op verzoek opzoeken voor wie dat wenst.
Wordt vervolgd (ook met nog wat verdere info).  Zonnige groetjes, Greta

[dclaessens]

Bedankt voor de tips, Gerda. Ik bekijk ze zeker

mvg - Dirk

[greetjepittery]

Ook nog dat, Dirk,
Met wat geluk vind je de namen van die oeroude burgemeesters en schepenen ook online vermeld onderaan de Bewerkte Staten van Goed.
Zo werd dat voor mijn rootsdorp Maldegem systematisch gedaan en maakte de auteur op basis daarvan lijsten!
Bij de originele exemplaren (bewaard in de archieven) staan ze altijd vermeld.

NB - In het Antwerpse worden meestal de termen Boedelbeschrijvingen of Goedenissen gebruik. "Wezenakten" is dan weer een term die overal voorkomt.
        Documenten die werden opgesteld n.a.v. een overlijden en (vooral) ter bescherming van minderjarige wezen.

[greetjepittery]

Hier nog een studie over "de SCHEPENEN van TURNHOUT in de 17de eeuw" van K.G., U.G.,2003-2004 : 
http://www.ethesis.net/turnhout_schepenen/turnhout_sch_inhoud.htm

Van weliswaar een middelgrote stad met eind 17de eeuw iets meer dan 6.500 inwoners. 
Deze E-thesis biedt een grondig inzicht over aanstelling, takenpakket en dies meer (overloop daarvoor de inhoud). 
Heel wat functionarissen worden met naam & toenaam genoemd, waaronder een "netwerk van huwelijken"
(zeg maar : het onder elkaar trouwen om 'de postjes' te behouden)...  Wie roots in Turnhout heeft, zeker eens doornemen! 
Ook in de dorpen kwam zulks voor, hoe verschillend en eenvoudiger het leven er ook was.

Veel LIJSTEN met burgemeesters doorheen de eeuwen van de grote(re) steden staan online;
googel op ; lijst van burgemeesters + plaatsnaam;
zo Amsterdam, Antwerpen, Brugge, Kortrijk, Oostende, Utrecht, Veurne, enz., enz.
Telkens met wat uitleg van hun functies en die van 'hun staf'.

Wordt vervolgd (door mij of door wie wat meer weet).  mvg, Greta

[greetjepittery]

Geen online gegevens, Dirk
maar wel een opsomming van de archiefstukken die van EKEREN bewaard bleven
en dankzij search.arch.be stapsgewijs te ontdekken zijn :
- archiefvormers via bovenbalk > handleiding :  http://search.arch.be/nl/zoeken-naar-archiefvormers
- plaats opvragen via linkerblok, i.c. Ekeren :  http://search.arch.be/nl/zoeken-naar-archiefvormers/zoekresultaat?placeEntry=Ekeren
- Zie vooral de 'archiefvormers' met de nummers 16, 19 en 20; ter plaatse te vinden in :
  http://search.arch.be/nl/zoeken-naar-archiefvormers/zoekresultaat?placeEntry=Ekeren&view=eac&inLanguageCode=DUT&start=18

>>> Een stappenplan voor eenieder die op zoek is naar archieven en documenten voor een bepaalde stad, dorp, parochie, klooster, instelling, enz.

[dclaessens]

Geen online gegevens, Dirk
maar wel een opsomming van de archiefstukken die van EKEREN bewaard bleven

Inderdaad, geen online gegevens. Ik hoopte dat er al scans zouden bestaan van de schepenregisters, niet dus.
Het is dan ook een titanenwerk, om nog te zwijgen van het indexeren, hoed af voor de medewerkers.
Ik zit hier nog met hele fardes kopijen uit de jaren '70, handgetypte transcripties - zie bijlage.
Nog eens bedankt voor het meezoeken!

mvg - Dirk

[greetjepittery]

Aan D.C. en andere belangstellenden
Met deze een aspect van vraagsteller nog wat beter beantwoordend...

- Hier een summiere omschrijving van de taak van een HEILIGE GEEST MEESTER;
  in 'de Vlaanders' meestal DISCHMEESTER genaamd en de armen, DISCHGENOTEN :
  https://nl.wikipedia.org/wiki/Heilige_Geestmeester
  dis(ch) = gedekte tafel met spijzen en de aanzittenden, 'de dischgenoten'
  Klinkt mooi, maar strikt per dorp geregeld en niet voor armen van buiten het dorp,
  zo :   http://nl.geneanet.org/forum/?topic=549962.0
- Nog een grondiger en kritische tekst aan de hand van S.VG + over de aanstelling :
  http://www.stanny-van-grasdorff.be/webdesign/de%20armentafel.html (2 blz)
- Tegen misbruiken : http://users.telenet.be/frankie.schram/plaatselijk1501.htm

Weinig online lijsten, wellicht uit discretie voor deze armen; wel een lijst voor Loenhout anno 1733 :
http://www.geschiedenisvanloenhout.net/archief/tafel-van-de-h-geest
NB - Altijd interessant om uit andere streken hier nog wat bijkomende info te vernemen.